عوامل مختلفی در عملکرد گیاهان تاثیر دارد در این میان تأثیر کودهای ان پی کی بر گیاهان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. چرا که اثر مستقیمی بر غلظت عناصر غذایی و خصوصیات بافت خاک می‌گذارد. افزایش عملکرد گیاهان در شرایط مختلف کشت به طور زیادی تحت تاثیر سطوح عناصر غذایی در کوددهی است.
مطالعه ای در سال ۲۰۰۴-۲۰۰۰ در بررسی تاثیر سطوح مختلف ان پی کی بر عملکرد دو گونه وحشی گل حسرت انجام گرفت که مشخص شد بهترین عملکرد درنسبت ۷۵:۱۰:۷۵ کود های ان پی کی (نیتروژن، فسفر و پتاس) به دست آمد.
اندازه سوخ در گیاهان سوخ دار که در تعداد، اندازه گل و زمان گلدهی تاثیر دارد به شدت تحت تاثیر تغذیه خاکی است که از این رو مطالعه ای جهت بررسی تاثیر کودهای ان پی کی (نیتروژن، فسفر و پتاس) روی گل حسرت انجام گرفت.
مطالعه موردی درباره کودهای NPK
این مطالعه طی سالهای ۹۵-۹۴ در دانشگاه فردوسی مشهد روی سوخ‌های جمع آوری شده از رویشگاه‌‌های اطراف مشهد انجام شد. نمونه‌ها قبل از کاشت با قارچکش ضدعفونی و در جای خشک و خنک نگهداری شدند.
آزمایش به صورت فاکتوریل بر مبنای طرح کامل تصادفی با ۳ سطح نیتروژن (صفر،۶۰ و ۱۲۰ کیلوگرم درهکتار)، ۳ سطح فسفر(صفر،۳۰ و ۶۰ کیلوگرم درهکتار) و ۳ سطح پتاسیم (صفر،۴۰ و ۸۰ کیلوگرم درهکتار) با ۳ تکرار انجام شد.
منابع ان پی کی از کودهای اوره، سوپر فسفات و سولفات پتاسیم تامین شدند. اعمال تیمار کودی ان پی کی بدین صورت انجام شد که فسفر و پتاسیم در دو مرحله (همزمان با کاشت و آغاز رشد رویشی) نیتروژن در سه مرحله (همزمان با کاشت، آغاز رشد رویشی و یک ماه بعد از رشد رویشی) استفاده شدند. پس از خشک شدن برگ ها از هر تیمار ۳ تکرار از خاک خارج شده و جهت آزمایشات مورد استفاده قرار گرفتند. تجزیه واریانس و مقایسه میانگین داده‌ها توسط نرم افزار JMP8 در سطح ۵درصد انجام شد.
اثر وجود کودهای ان پی کی در خاک
بررسی سطوح مختلف کودهای NPK نیتروژن بر میانگین برخی صفات نشان داد تیمار ۶۰ کیلوگرم در هکتار نیتروژن بیشترین و تیمار شاهد کمترین عملکرد را نشان دادند. اثرات متقابل سه گانه تیمارهای مختلف کودی (ان پی کی) روی صفات مورد بررسی نشان داد.
تیمار شاهد (عدم کاربرد کود) کمترین عملکرد را داشته است و تیمارهای ۴۰:۶۰:۶۰- ۸۰:۶۰:۶۰ و ۴۰:۶۰:۱۲۰ کیلوگرم ان پی کی (ازت،فسفر و پتاس) بالاترین عملکرد را از نظر یک سری خصوصیات مورد بررسی داشتند. یکی از موثرترین روش ها برای افزایش محصولات سالانه استفاده از روش فروت ست در تغذیه باغات است. برای کسب اطلاعات درباره کودهای فروت ست کلیک کنید.
اثر کود ان پی کی در گل حسرت
استفاده از کودهای شیمیایی در گونه وحشی گل حسرت باعث افزایش عملکرد رشد رویشی و صفات زینتی این گیاه شد. گیاهان سوخ دار نسبت به سایر گیاهان باغی و زراعی به دلیل ریشه کم عمق و عدم وجود ریشه های فرعی به کمبود عناصر غذایی به ویژه عناصر غیرمتحرک حساسیت بیشتری دارند و به تغذیه و کوددهی بیشتری نیاز دارند.
طی آزمایش صورت گرفته کاربرد سطوح متوسط کودی (۶۰کیلوگرم در هکتار نیتروژن) و (۴۰کیلوگرم در هکتار پتاسیم) نتایج بهتری داشتند و سطوح بالا نسبت به عدم استفاده از کود نتایج بهتری داشتند.
سطح بالای کودهای ان پی کی نسبت به سطح متوسط آن کاهش در عملکرد یکسری صفات نشان دادند. از این رو استفاده زیاد از کودهای شیمیایی به دلیل تخریب عناصر موجود در خاک باعث کاهش حاصل خیزی خاک می شود.
طی مطالعه ای که در سال ۲۰۱۲ روی گیاه گل حسرت با سطوح مختلف ان پی کی انجام شده بود مشخص شد سطوح کودی متوسط (۲۰۰:۶۷:۱۵۰میلی گرم در لیتر) نسبت به سطوح بالا (۲۶۰:۷۵:۲۰۰میلی گرم در لیتر) افزایش عملکرد بیشتری نشان دادند. همچنین طی نتایج آزمایشات sargsyan مشخص شد نسبت متعادل عناصر غذایی ماکرو و میکرو باعث افزایش عملکرد گیاه می‌شود.
طبق نتایجی که از مطالعه عزیزی و همکاران بدست آمد مشخص شد استفاده از کود اوره باعث افزایش تعداد و وزن کپسول در دانه بوته می شود. استفاده از کود فسفر در بالاترین سطح در این تحقیق بیشترین بازدهی رویشی و عملکرد را نشان داد و استفاده از این کود رشد زایشی را افزایش و سوخ‌ها قوی تری تولید می‌کند. در آزمایشات دیگری نیز افزایش قطر گل گیاهان پیازی با استفاده از کودهای ان پی کی مشخص شد.
استفاده از کودهای شیمیایی با تامین مواد غذایی مورد نیاز گیاه باعث افزایش عملکرد کمی و مورفولوژیکی می شود. نیتروژن و فسفر با نقشی که در ساختار سلول دارند اهمیت بالایی جهت تقسیمات سلولی و طویل شدن سلول ها می شوند و از این رو برای افزایش عرض و طول برگ موثر هستند (پارمر۲۰۰۰،لهری۲۰۱۱).
طی این مطالعه (بیات و همکاران،۱۳۹۶) استفاده از کودهای شیمیایی در مقایسه با شاهد رنگدانه‌های فتوسنتزی را افزایش داد. رنگدانه‌های فتوسنتزی با افزایش مود ذخیره ای اندازه و وزن سوخ را تحت تاثیر قرار می‌دهند. طبق این نتایج استفاده از سطوح متوسط کودهای ان پی کی نتایج مطلوبی برای رشد و عملکرد گیاه به دنبال دارد.
کود سه بیست ان پی کی
کود سه بیست همان کود ان پی کی و یا NPK است این کود از آن جهت سه بیست نامیده می شود که دارای سه عنصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم است و از هر عنصر دارای ۲۰ درصد است. به عبارت دیگر در این نوع از کود سه عنصر N، P و K بیست درصد از هرکدام فرموله شده است.
بر روی برچسب این کودها اعداد ۲۰-۲۰-۲۰ درج شده است که نشان دهنده درصد سه عنصر است. کود سه بیست در بین کشاورزان استفاده زیادی دارد چون سه نوع عنصر درشت مغذی و پرمصرف گیاه را در اختیار قرار می دهد.
کود ان پی کا در اندازه های کوچک چند گرمی تا گونی های چند کیلوگرمی بسته بندی و به بازار عرضه می شود تا به مصارف مختلفی همچون کوددهی برای گل و گیاهان آپارتمانی و یا کودهی در مزارع و گلخانه ها، باغات برسند.
اگر علاقمند باشید، در این مطلب می توانید اطلاعات خوبی درباره کود آهن به دست بیاورید. جهت اطلاعات بیشتر می توانید به لینک تاثیر کود ان پی کی بر گیاهان مراجعه کنید.
