مزایا و معایب کودهای حاوی نیتروژن: مقایسه کود ازت و اوره

در مورد تفاوت کود ازت و اوره چه می دانید؟

در مورد تفاوت کود ازت و اوره می توان گفت که کود اوره متداول ترین نوع کود ازته در کشور ماست. در حقیقت این دو نوع کود در مورد تقویت زمین های کشاورزی نیازمند به ترکیبات نیتروژن دار، در یک راستا عمل می کنند با این تفاوت که کود اوره به عنوان زیر مجموعه ای از انواع کودهای ازته به شمار می رود.

اوره شکلی از کود ازت برای جذب توسط گیاهان است

ازت می تواند به اشکال مختلفی از جمله نیترات، کاتیون آمونیوم و همچنین اوره توسط انواع گیاهان جذب شود. تشخیص و انتخاب کود مناسب برای رشد گیاه با بررسی خواص خاک ممکن می شود. برای این منظور از خاک مورد نظر نمونه برداری نموده و با تعیین پارامترهایی چون  اسیدیته خاک (PH)، مقدار فسفر، نیتروژن و سایر عناصر موجود در آن در مورد کود گزینشی مناسب برای تقویت خاک تصمیم گیری می نمایند.

نیتروژن، ماده اصلی انواع کودهای ازته

نیتروژن، ماده اصلی انواع کودهای ازته

نیتروژن ماده اصلی انواع کودهای ازته است. این عنصر در پروسه رشد و پرورش انواع گیاهان نقش مهمی دارد. همانطور که گفتیم اوره از جمله مهم ترین و شناخته شده ترین انواع کودهای ازته به شمار می رود و دارای حدود ۴۶ درصد نیتروژن است.

این نوع از انواع کودهای ازت دار را می توان هم بر روی خاک به دلیل حلالیت بالای آن در آب استفاده کرد و هم می توان به صورت محلول بر روی شاخ و برگ گیاهان محلول پاشی نمود. در هر حال کود اوره میزان جذب نیتروژن بالایی را توسط گیاهان نشان خواهد داد اما بهتر است از آن به صورت تزریق به خاک استفاده شود.

تفاوت کود ازت و اوره– اوره پرمصرف ترین نوع از انواع کودهای ازت

همانطور که گفتیم کود اوره با دارا بودن بیش از ۴۶ درصد ازت از جمله پرمصرف ترین نوع از انواع کودهای ازت محسوب می شود. کود اوره به عنوان زیر مجموعه ای از انواع کود ازت را به عنوان کود سفید یا کود شکری نیز می شناسند که دارای بلورهای سفید رنگی می باشد.

کود اوره که در کنار سایر انواع کودهای ازته به ارزان قیمت بودن شناخته شده است، ترکیبی شیمیایی می باشد که استفاده از آن جهت تقویت انواع گیاهان از جمله چمن، گیاهان زراعی، گیاهان باغچه ای، صیفی جات، گل های آپارتمانی و … به کار گرفته می شود.

هر چند که انحلال بالای کود اوره در آب مزیت مهمی برای آن محسوب می شود اما این موضوع از دیدگاهی دیگر می تواند نوعی عیب نیز برای این نوع کود به شمار رود؛ انحلال بالای کود اوره در آب باعث می شود که احتمال شسته شدن آن بر اثر بارندگی یا آبیاری زیاد بیشتر شود.

شستشوی کودهای ازته ای چون اوره در خاک به صورت ویژه در مورد خاک های شنی اتفاق می افتد. هر چند که در این مورد نمی توان برای بارندگی شدید چاره ای اندیشید اما در مورد آبیاری بیش از حد پس از تزریق کود اوره به خاک بایستی نهایت دقت را نمود و تا جای ممکن از انجام این کار پرهیز کرد.

ویژگی ها و خواص کود ازته

عملکرد مهمترین خواص کود ازته

از خواص کود ازته این است که با به کار بردن آن می توان میزان تولید محصول را افزایش داد.

نیتروژن یک عامل محدود کننده رشد برای تولید محصولات کشاورزی می باشد. از خواص کود ازته این است که با به کار بردن آن می توان میزان تولید محصول را افزایش داد و میزان تولید را به حد اقتصادی رساند.

از مهمترین خواص کود ازته این است که این کود می تواند نیتروژن مورد نیاز برای ساخت پروتئین ها و اسید های آمینه ضروری گیاه را تامین کند.

از مهمترین خواص کود نیتروژن این است که می تواند سبب ایجاد رنگ سبز تیره در گیاه شود و رشد رویشی گیاه را بهبود ببخشد. با بهبود رنگ سبز و افزایش کلروفیل، میزان فتوسنتز در گیاه افزایش می یابد و ماده خشک ذخیره شده در گیاه افزایش پیدا می کند، وقتی گیاه ماده خشک کافی داشته باشد مقاومت خوبی در برابر سرما و یخبندان دارد و سایر تنش های محیطی را نیز بهتر تحمل می کند.

از دیگر  خواص کود ازته می توان تحریک رشد رویشی گیاه، توسعه ریشه، افزایش میزان تولید محصول با کیفیت اشاره کرد. در نتیجه کمبود نیتروژن گیاه با کاهش کلروفیل و زردی مواجه می شود چون نیتروژن جز اجزای ساختمانی مولکول کلروفیل محسوب می شود و در تولید اسید نوکلئیک، پروتئین و کوآنزیم ها  مورد استفاده قرار می گیرد. از آنجایی که نیتروژن عنصری با تحرک بالاست، علائم کمبود نیتروژن ابتدا در برگ های پیر دیده می شود.

خواص کود ازته و میزان کاربرد آن در مراحل مختلف رشد گیاه

از مهمترین خواص کود ازته این است که رشد رویشی را در گیاه تحریک می کند.

از مهمترین خواص کود ازت این است که رشد رویشی را در گیاه تحریک می کند. بنابراین استفاده از آن در مراحل اولیه رشد گیاه می تواند رشد رویشی گیاه را تحریک کند و گیاه زودتر به مرحله بلوغ و فاز زایشی وارد شود.

چنانچه از این کود به میزان زیاد در کلیه مراحل رشد گیاه استفاده شود سبب افزایش دوره فصل رشد گیاه می شود و زمانی که گیاه در فصل زمستان همچنان به رشد رویشی خود ادامه می دهد خسارت زیادی به گیاه وارد می شود و خیلی زود در نتیجه سرما و یخبندان آسیب می بیند چون سلول ها آبکی هستند و به میزان کافی کربوهیدرات در خود ذخیره نکرده اند.

جهت بررسی اثر میزان نیتروژن روی عملکرد سیب زمینی تحقیقی صورت گرفت که نتایج تحقیق نشان داد مصرف بیش از حد نیتروژن منجر به کاهش عملکرد سیب زمینی شد، در حالی که استفاده از میزان کافی نیتروژن سبب افزایش وزن خشک گیاه و همچنین افزایش تعداد غده ها و ماده خشک ذخیره شده در غده های سیب زمینی شد.

در تحقیقی اثر مصرف کود های نیتروژنه شامل نیترات کلسیم و نیترات پتاسیم بر میزان مقاومت گیاه گوجه فرنگی به شوری مورد بررسی قرار گرفت و نتایج نشان داد که در طی فرایند شوری میزان جذب نیتروژن کاهش پیدا می کند و شوری سبب کاهش تبدیل نیتروژن به پروتئین می شود. نتایج نشان داد که شوری سبب کاهش وزن میوه در گوجه فرنگی شد که در نتیجه اثر مثبت یا خواص کود ازته تاثیر بد شوری روی گیاه گوجه فرنگی کاهش پیدا کرد.

برای استفاده از اثرات مثبت یا خواص کود نیتروژنی روی کمیت و کیفیت محصول باید روش و زمان کاربرد نیتروژن را با توجه به نوع گیاه، ویژگی های ریشه، میزان رطوبت و ویژگی های خاک تنظیم کرد.

نحوه مصرف کودهای ازته باید به چه صورت باشد؟

نحوه مصرف کود ازته به سن درخت، دور های آبیاری و میزان محصول دهی درخت در سال های مختلف بستگی دارد.

قبل از صحبت در مورد نحوه مصرف کود ازته بهتر است بدانید که برای تعیین میزان و نوع کود مورد نیاز برای باغ شما باید نمونه خاک از مزرعه یا باغ خود تهیه کنید و به آزمایشگاه خاک ارسال نماید تا میزان عناصر آن مورد بررسی قرار گیرد.

اگر بعد از انجام آزمایش خاک، آزمایش کمبود خاک را نشان داد باید مواد غذایی مورد نیاز را به خاک اضافه کرد. اگر آزمایش خاک انجام ندادید بهتر است در طول فصل کمی کود نیتروژن به خاک بدهید. نیتروژن می تواند به رشد گیاهان کمک کند اما در نظر داشته باشد مصرف بیش از حد کود نیتروژن سبب کاهش عملکرد و رشد علفی گیاه می شود.

نحوه مصرف کود ازته در باغات میوه

میزان کود مورد استفاده در باغات تحت تاثیر سن درخت، دور های آبیاری و میزان محصول دهی درخت در سال های مختلف تعیین می شود. به طور کلی هر درخت بالغ در دوره رشد خود به ۶۰۰ گرم نیتروژن نیاز دارد.

نحوه مصرف کود ازته به این صورت است که در سه مرحله باید مورد استفاده قرار بگیرد. در مرحله اول باید کود نیتروژنه در آخر زمستان و اوایل بهار مورد استفاده قرار گیرد. علاوه بر این که به نحوه مصرف کود نیتروژنی دقت می کنید باید بگوییم که بهتر است نوع کود ازته مورد استفاده را هم مورد توجه قرار دهید. در این مرحله بهتر است از کود اوره استفاده کنید.

در مرحله دوم بهتر است کود از نوع کود نیترات اوره باشد تا بتدریج کود آزاد شود و در دسترس گیاه قرار گیرد. این کود در مرحله رشد دانه ها تا آخر فصل رشد می تواند نیاز گیاه را تامین و منجر به تمایز جوانه ها شود.

در مرحله سوم کود ازته بهتر است به صورت نیترات آمونیوم مورد استفاده قرار بگیرد تا قبل از این که برگ های درخت بریزد، توسط گیاه جذب و ذخیره شود تا در فصل بعد برای شروع رشد از این ذخیره استفاده کند.

مصرف زیاد کودهای ازته چه مشکلاتی ایجاد می کند؟

در نتیجه مصرف زیاد کودهای ازته  گیاه رشد علفی می کند.

نیتروژن نقش کلیدی در تولید کلروفیل دارد. این رنگدانه در تبدیل انرژی خورشید به انرژی شیمیایی در طی فتوسنتز نقش مهمی ایفا می کند. نیتروژن یکی از عناصر مهم ماکرو است که برای رشد گیاه ضروری است.

علی رغم اهمیت این عنصر در رشد گیاه باید از مصرف زیاد کودهای ازته در مزرعه و باغ جلوگیری کرد چون مصرف زیاد این کود نه تنها رشد گیاه را بهبود نمی بخشد، بلکه مصرف زیاد کودهای ازته سبب رشد سریع شاخ و برگ می شود، اما در نتیجه این رشد سریع، شاخ و برگ گیاهان آسیب می بینند. در نتیجه مصرف زیاد کودهای ازته انرژی لازم برای گلدهی صرف رشد رویشی می شود و گیاه اندام تولید مثلی خود را توسعه نمی دهد.

از دیگر مضرات مصرف زیاد کودهای نیتروژنی توقف رشد ریشه است. بیشترین میزان انرژی برای توسعه شاخ و برگ به کار گرفته می شود و این امر سبب توقف رشد ریشه می شود چون در حالت عادی ریشه سعی می کند تا مواد مغذی لازم را به سمت شاخ و برگ هدایت کند تا شاخ و برگ به خوبی توسعه پیدا کند.

در نتیجه مصرف زیاد کودهای ازته رشد قسمت هوایی زیاد می شود و دیگر گیاه احساس نیاز به جذب مواد غذایی ندارد، به این ترتیب رشد ریشه متوقف می شود. گیاهی که مقدار زیادی نیتروژن دریافت می کند دارای بافتی نرم و آبکی است و در نتیجه این امر گیاه به بسیاری از بیماری ها حساس می شود و به راحتی آسیب می بیند.

همچنین این رشد علفی سبب می شود تا به راحتی گیاه در نتیجه وزش باد آسیب ببیند و ورس کند. مصرف زیاد کودهای ازته علاوه بر این که به گیاه آسیب می زند می تواند سبب ورود نیترات به داخل آب های زیر زمینی و آب آشامیدنی شود که مشکلات زیادی را برای سلامت پستانداران و سایر موجودات زنده ایجاد می کند.