بذور ریکال سیترانت

دسته ای از دانه ها وجود دارد که در زمان بلوغ قادر به تحمل تلفات آب نیستند. به این بذور ریکالسیترانت گفته می شود و ۳-۴۷ درصد فلور را تشکیل می دهند بسته به عاداتی که دارند اغلب گونه های چوبی هستند بسیاری از آنها در محیط های معتدل و تروپیکال اهمیت بالایی دارند. بذور ریکال سیترانت نیاز به شرایط حفاظتی ویژه ای دارند چون آنها باید رطوبت نسبی بالایی دریافت کنند تا زنده بمانند. حتی اگر این بذور در رطوبت بالا قرار بگیرند عمر آنها کوتاه خواهد بود و گاهی اوقات به چند ماه می رسد. برخی از گونه هایی که بذور ریکال سیترانت تولید می کنند شامل چندین گونه چوبی مثل Corylus, Castanea, Quercus and Aesculus spp و گونه های مهم زراعی مانند قهوه ، گردو ، کاکائو ، چای و لاستیک هستند. اکثر بذور ابزی هستند مانند برنج و حرا که به سرعت در خشکی از بین می روند. ناتوانی در نگهداری و ذخیره این بذور یک مشکل جدی است تکثیر غیر جنسی نیز یکی از راه های ازدیاد این گونه هاست برای حفط حداکثر تنوع ژنتیکی نگهداری بذر لازم است. متاسفانه متدهای ذخیره بذور خشک برای بذور ریکال سیترانت مضر است بعنوان مثال دمای کم برای برخی از گونه ها مانند گونه های تروپیکال مضر است اگرچه حفظ قسمت هایی از بذور مثل جنین یک روش ذخیره سازی موفق است. بذور برنج وحشی یک مشکل متفاوت دارد گرچه ممکن است آنها در شرایط مرطوب بخوبی ذخیره شوند اما در دمای پایین انها خواب خود را از دست می دهند و جوانه می زنند. شرایط ذخیره مطلوب برای بذور ریکال سیترانت توسط ازمون و خطا معین می گردد که هزینه بر و وقت گیر هستند. طبق دانش ما بدیهی است که برخی بذور مثل لیمو که گمان می رفت ریکال سیترانت باشند می توانند در گروه بذور ارتودوکس طبقه بندی شوند که روش خشک کردن و ازمون جوانه زنی آنها تا کنون اشتباه بوده است. برنج وحشی نوعی ریکال سیترانت است که اگر در دمای زیر ۲۵ درجه سانتی گراد خشک شود و به دنبال ان دوباره هیدراته گردد اما بذور زنده می مانند بذور می توانند در دمای بالای ۲۵ درجه خشک شوند متعاقبا به ارامی آب جذب کنند. یک دسته بندی نیز وجود دارد که حدواسط بین ارتودوکس و ریکال سیترانت هستند مثل قهوه که بذور در دسیکیشن زنده می مانند اما در دمای پایین بهمراه خشکی اسیب می بینند.

بذور ریکال سیترانت می توانند حساس به دسیکیشن بالا و سرما باشند و یا می توانند خشکی را در محتوای کم اب تحمل کنند و برخی از انها دمای کم را نیز طاقت می اورند. این رنج حساسیت به بذور حدواسط نیز می رسد انها به شرایط دما پایین واکنش منفی نشان نمی دهند و دانه های ارتودوکس می توانند بطورکلی کمبود کم و زیاد آب را تحمل کنند. اگرچه ازمایشات زیادی لازم است تا به طور شفات گونه ها را طبقه بندی کند و ارتباط بین شرایط ذخیره ساری و زنده مانی را تعیین کند.

بذور ریکال سیترانت واقعی هرگز به طور کامل متحمل نخواهند بود حداقل در شرایط طبیعی خشک شدن متحمل نخواهند بود. برخی از بذور ریکال سیترانت در شرایط دهیراسیون زنده می مانند. بعنوان مثال برخی از قسمت های جدا شده گونه ها تحمل بیشتری نسبت به حنین یا دانه های دست نخورده نشان می دهند میزان خشک شدن نیز مهم است و در بسیاری از موارد دهیدراسیون ارام نسبت به خشک شدن سریع بافت های گوشتی اسیب رسان است. این موضوع باکمک Landolphia kirkii (درختچه ای مانند انگور از جنوب شرقی آفریقا) نشان داده شده است که وقتی محتوای آب محور به آرامی به حدود ۰.۸ گرم / گرم کاهش می یابد ، دانه های آن میمیرند، گرچه محورهای جدا شده خود با خشک شدن قسمت های گوشتی تا ۰.۳ آسیب نمیبینند. مطابق با این ، خشک شدن آهسته بذرهای Ekebergia capensis منجر به از بین رفتن قابلیت زنده ماندن در میزان قابل ملاحظه ای آب در مقایسه با خشک شدن سریع می شود. بنابراین سرعت خشک شدن روی تحمل محتوای آب اثر دارد. دلیل این امر این است که سلول های جنینی بذوری که به اهستگی خشک شدند زنده مانی خود را از دست داده اند و ساختار غشای درون سلولی آنها تخریب گردیده است. در مقابل بذوری که به سرعت و در رنج محتوای آب کمتر خشک شده بودند زنده هستند و ساختار غشای آن ها حفظ گردیده است. بنظر می رسد که این اختلاف در سرعت خشک کردن شامل فراینده های مختلف تجزیه است که می توانند فقط با برخی اتفاقات مضری که به محتوای اب بالا مربوط هستند توجیه گردند.

بذوری که اهسته خشک شده اند برای مدت طولانی تری در محتوای متوسط آب زنده می مانند نسبت به بذوری که به سرعت خشک می شوند آسیب های بیشتری می بینند. بنابراین خشک شدن سریع صدمات کمتری دارد و محتوای اب کمتر قابل تحمل تر است. اگرچه بذور ریکال سیترانت هنوز هم نمی توانند محتوای کم اب را مانند بذور اتودوکس با صرف نظر از سرعت خشک شدن تحمل کنند. برای درک اساس فیزیولوژیکی بذور ریکال سیترانت لازم است اساس تحمل به پسابیدگی و عدم تحمل به آن را بیاد بیاوریم. اب موجود در بذور سطوح مختلفی دارد. مطالعات اندکی برای درک اینکه چه میزان اب در بذور ریکال سیترانت اهمیت دارد انجام شده است. اما در یک مورد لاندولفیا کرکی ، شواهد فیزیولوژیکی را نشان می دهد که این بذور با از دست دادن انجماد زنده می مانند اما اگر سریع انجماد از بافت های گوشتی برطرف شود از دست دادن اب غیر منجمد را تحمل نمی کنند چون دارای عواقب از دست دادن یکپارچگی ترکیبات سلولی است. پروتئین های (Late embryogenesis abundant)LEA، ساکارز، الیگوساکارید های خاص و ابسزیک اسید در دستیابی به تحمل پسابیدگی دخیل هستند. LEA پروتئین ها در طیف گسترده ای از بذور ریکال سیترانت وجود دارد بیشتر در نواحی معتدل مانند بلوط انگلیسی و شاه بلوط و همچنین در برخی از گونه های تروپیکال دیده می شوند. ممکن است آنها در تحمل به پسابیدگی شدید و سرمازدگی برخی از گونه های ریکال سیترانت نقش داشته باشند. با این حال انها در تمام بذور ریکال سیترانت حضور ندارند مانند گونه های گرمسیری تالاب ها . در طول توسعه انها، بذور ریکال سیترانت چندین گونه شامل sycamore ، کاکائو و برنج وحشی غلظت هایی از ابسزیک اسید است (در مقایسه با بذور ارتودوکس). قندها مانند الیگوساگاریدها مثل استاکیوز در بیشتر بذور ریکال سیترانت دیده می شوند و ساکارز ۱۱ درصد وزن خشک محور جنینی چای را تشکیل می دهد. بنظر می رشد اجسام شیشه مانند بین سلولی از این قندها هنگام دهیدراسیون تشکیل می شوند. با این حال نقش حفاظتی انها هنوز مشخص نیست چون از دست دادن اب مرگبار است و بذور ریکال سیترانت در میزان محتوای ابی که بیشتر این مکانیسم های حفاظتی کار می کنند می میمیرند. بنابراین نتیجه می گیریم که هر نقشی که LEA و ABA و قند ها در بذور ارتودوکس را دارند در بذور ریکال سیترانت کارایی ندارد و قابل توجیه نیست.

ترجمه: نرگس اسدیان/ کارشناس تولید محتوا

منبع : بخشی از فصل هشتم کتاب Ancient Seeds نوشته ی J.D. Bewley et al