کود آلی کمپوست درواقع به بقایای تخمیر شده ی زباله های شهری، ضایعات کشاورزی و کود دامی کود آلی گفته می شود که این کودها باعث افزایش حاصلخیزی خاک می گردند. یکی از فواید مهم این کودها جلوگیری از آلودگی خاک و آب و کمک به کشاورزی پایدار می باشد.
حفظ و نگهداری حاصلخیزی خاک یکی از مهمترین عوامل در کشاورزی پایدار است. استفاده از بقایای گیاهی با افزایش کربن، نیتروژن کل و مواد آلی خاک یکی از عوامل افزایش حاصلخیزی خاک می باشد. خانواده براسیکا یا کروسیفرا (شب بوئیان) با افزایش محتوای کربن به نیتروژن و تخلخل خاک بهترین جایگزین برای کود سبز می باشند.
طبق نتایج ماتوس و همکاران کودهای سبز لگوم عناصر غذایی و نیتروژن معدنی خاک را افزایش دادند. در آزمایش دیگری که در خاک های شنی لومی انجام گرفت مشخص شد دو ماه پس از برگرداندن گیاه به خاک مقدار نیترات و کربن آلی خاک افزایش یافت. استفاده مداوم از خاک و عدم رعایت تناوب زراعی باعث تخریب مواد آلی خاک در مناطق خشک و نیمه خشک شده است.
یکی از راه های حفظ حاصلخیزی خاک جهت توسه کشاورزی استفاده از کود آلی کمپوست است. استفاده توام از کود آلی و زیستی ضمن کاهش هزینه کودهای شیمیایی به ذخیره انرژی و کاهش آلودگیهای محیطی کمک میکند و جایگزینی برای کودهای شیمیایی می‌باشد.
نقش کود آلی کمپوست در کشاورزی
کود سبز با کاهش فرسایش، افزایش مواد آلی و پایداری خاک و نگهداری عناصر غذایی در خاک موجب تولید پایدار در کشاورزی میگردد. استفاده تلفیقی از کود سبز و کود شیمیایی در ذرت عملکرد گیاه را ۱۲۵-۱۹ درصد افزایش داد. نتایج مطالعاتی که بر روی محصولات مختلف از جمله شلغم و آفتابگردان انجام گرفته بود نشان داد کاربرد تلفیقی این دو نوع کود در مقایسه با کاربرد جداگانه افزایش عملکرد محصول را به دنبال دارد.
طبق نتایج رضوانی مقدم و همکاران استفاده از کود آلی کمپوست در خاک با افزایش درصد اسید اولئیک و کاهش اسید لینولنیک باعث افزایش عملکرد و مقاومت روغن کنجد نسبت به درجه حرارت بالا شد.
کود آلی نسبت به کودهای شیمیایی حاوی مقادیر بالاتری از مواد آلی هستند و منابع غنی از عناصری همچون نیتروژن، فسفر و پتاسیم می باشند. با این حال کود شیمیایی به دلیل تامین سریع عناصر مورد نیاز گیاه و افزایش عملکرد استفاده چشمگیری پیدا کرده است.
کود آلی کمپوست به دلیل دسترسی محدود و هزینه بالا استفاده کمتری نسبت به کودهای شیمیایی دارند. مواد آلی یکی از عوامل بسیار مهم در حاصلخیزی خاک هستند این مواد با بهبود ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک و افزایش فعالیت میکروارگانیسمها رشد و عملکرد گیاهان را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
اثر کودهای آلی کمپوست بر خاک
تیرگی خاک در برخی مواقع از نشانه های بالا بودن ماده آلی خاک می‌باشد، رنگ خاک هرچه تیره تر باشد سریعتر گرم شده و برای کشت در بهار مناسب تر می‌شود. بالا بودن میزان ماده آلی در خاک باعث فعالیت میکروارگانیسم های خاکزی شده و موجب تبدیل گ.گرد به فرم سولفات (فرم قابل استفاده گوگرد) می‌شود.
از اینرو مواد آلی باعث افزایش حاصلخیزی خاک میگردد. ماده آلی در خاکهای سبک و سنگین خاصیت اصلاح کنندگی دارد و با کاهش رواناب فرسایش را کاهش می‌دهد. کود آلی کمپوست با فراهم کردن عناصر غذایی برای گیاه و افزایش فعالیت میکروارگانیسم های خاک شکل زنده تری به خاک می‌دهد. ماده آلی به دلیل ایجاد هسته مرکزی در تشکیل خاکدانه‌ها باعث پایداری و قوام خاک میگردد.
استفاده از کود آلی کمپوست یکی از روش های مقابله گیاهان با تنش های محیطی است. ورمی کمپوست روش جدید برای تبدیل ضایعات آلی به مواد قابل استفاده است که این کار توسط گونه های مشخصی از کرم خاکی انجام می شود، این کود آلی حاوی میزان زیادی از عناصر ماکرو و میکرو می باشد.
جهت بررسی تاثیر کود آلی بر عملکرد شاهی مطالعه ای در سال ۹۴ در دانشگاه شهید مدنی آذربایجان انجام گرفت. نتایج این مطالعه نشان داد کود آلی کمپوست با تاثیری که در افزایش جذب عناصر توسط گیاه دارد، باعث افزایش ویژگیهای کمی و کیفی این گیاه می‌شود. مطالعه دیگری جهت بررسی تاثیر کودهای آلی و بیولوژیک بر عملکرد گیاه زیره سبز انجام گرفت که نتایج این تحقیق نشان داد استفاده همزمان کود آلی و بیولوژیک (بویژه کمپوست و ورمی کمپوست) باعث افزایش عملکرد و کمک به کشاورزی پایدار میگردد. استفاده از کود آلی در کشت گیاهان داروی باعث تولید زیست توده شده و استخراج ترکیبات را بیشتر می کند از این رو استفاده توام از کود آلی کمپوست و زیستی افزایش عملکرد گیاهان دارویی را نیز به دنبال دارد.
