مقایسه کود آلی و کود شیمیایی

مصرف کود آلی و شیمیایی به صورت تلفیقی شرایط مطلوب برای رشد گیاه را فراهم می­‌کند. مصرف همزمان این دو کود نه تنها اثر منفی نداشته بلکه باعث افزایش راندمان و عملکرد نیز می­‌شود. کود آلی با تولید هوموس اثرات نامطلوب کود شیمیایی را از بین برده و موجب افزایش کارایی کود شیمیایی می‌­گردد. از معایب کودهای شیمیایی هزینه نسبتا بالا، کارایی پایین، ناخالصی بالا و پایین بودن غلظت عناصر ریزمغذی است.

نتایج کاربرد غلظت­‌های مختلف کود شیمیایی نیتروژن بر رز نشان داد مصرف بالای این کود عملکرد گیاه را به دلیل افزایش رشد رویشی و کاهش رشد زایشی، کاهش داد. مطالعه ای که در سال ۱۳۹۶ بر روی کاربرد کود شیمیایی در گل محمدی صورت گرفته بود نشان داد استفاده از این کود باعث افزایش فلاونوئید این گیاه می‌­شود.

فلاونوئید ترکیبی است مرتبط با گروه فنل که دارای خواص آنتی میکروبی و ضد التهابی است و به دلیل دارا بودن خواص آنتی اکسیدانی و آنتی رادیکالی این ترکیبات در جهت حفظ سلامتی انسان و نگهداری محصولات غذایی نقش مهمی دارند. در تحقیق دیگری که بر روی گل همیشه بهار صورت گرفته بود مشخص شد استفاده از ۱۰۰ کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار باعث افزایش مقدار ماده موثره این گیاه شده است.

موارد کاربرد کود آلی نسبت به کود شیمیایی

کارآیی کود آلی به میزان باکتری موجود در خاک بستگی دارد. باکتری‌­ها مواد آلی موجود در کود را تجزیه می‌­کنند و مواد معدنی را به عنوان مواد مغذی برای رشد گیاهان تأمین می­‌کنند. اما کیفیت و کمیت مواد مغذی که از طریق این فرآیند به گیاهان عرضه می­‌شود مغایر است و به عوامل آب و هوایی بسیار وابسته است. بهره وری گیاه که با تأمین مواد آلی حاصل می­‌شود، در مقایسه با مواد مغذی معدنی که به صورت کود تهیه می­‌شوند کم است.

غلظت مواد مغذی در کود آلی نسبت به کود شیمیایی پایین­‌تر است و جهت جذب و ذخیره گیاه به مقدار بیشتری در مقایسه با کود شیمیایی نیاز است. دسترسی گیاه به کود شیمیایی سریعتر بوده و برای کود آلی نیاز به تجزیه و آزادسازی مواد مغذی از کود دارد.

اثر کودهای آلی و کود شیمیایی بر گیاهان مختلف

در سال ۱۳۹۳ آزمایشی جهت بررسی تاثیر کاربرد کود شیمیایی و آلی بر خصوصیات مورفولوژیک و عملکرد گیاه گلرنگ انجام گرفت. این آزمایش در دانشگاه باهنر کرمان و در قالب طرح بلوک­‌های کامل تصادفی در ۳ تکرار انجام گرفت. تیمارها شامل: ۱-شاهد(عدم مصرف کود)، ۲- کود شیمیایی، ۳- هیومیک اسید و ۴- کود گاوی بودند. بعد از اعمال تیمارها ۵ بوته به طور تصادفی انتخاب و اندازه گیری شدند.

مطابق نتایج بدست آمده از این تحقیق ارتفاع بوته تحت تاثیر نوع کود مورد استفاده قرار گرفت، بطوری که کود شیمیایی و کود گاوی بالاترین ارتفاع گیاه را به دست آوردند. از نظر تعداد برگ در بوته نیز کود شیمیایی و گاوی بالاترین مقدار را به دست آوردند (علت تاثیر مثبت کود دامی تامین عناصر غذایی مورد نیاز گیاه و همچنین افزایش خلل و فرج خاک، تعادل نیتروژن و افزایش جذب فسفر توسط گیاه است). از نظر وزن هزار دانه تیمار هیومیک اسید بالاترین مقدار را به دست آورد. عملکرد دانه در زمان استفاده از هر ۳ نوع کود نسبت به تیمار شاهد افزایش نشان داد.

تحقیق دیگری در مقایسه تاثیر کود شیمیایی و آلی روی زعفران انجام گرفت. این تحقیق از سال۹۵-۹۴ در دانشگاه بیرجند انجام شد. نتایج این بررسی نشان داد کاربرد کود آلی ۱۵% تعداد بنه و ۱۳% وزن کل بنه دختری هر بوته را در مقایسه با شاهد(بدون کاربرد کود) افزایش داد. حداکثر عملکرد گل و کلاله در تیمار کود آلی و شاهد در دور آبیاری ۴ هفته و در تیمار کود شیمیایی در دور آبیاری ۲ هفته به دست آمد.

مطالعه دیگری جهت بررسی کاربرد کود شیمیایی و آلی بر روی گوجه فرنگی انجام گرفت. این تحقیق در دانشگاه شهید بهشتی و در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با ۶ تیمار و ۳ تکرار انجام شد.  تیمارها شامل شاهد(عدم مصرف کود)، کود شیمیایی و کود آلی (کود گاوی، کود مرغی، ورمی‌کمپوست و کمپوست زباله) بودند. تمامی تیمارها عملکرد بالاتری در مقایسه با شاهد نشان دادند.

بالاترین عملکرد مربوط به کود شیمیایی (۹/۲۲ تن در هکتار) سپس ورمی کمپوست (۸/۲۰‌تن در هکتار) بودند و کمترین عملکرد از تیمار شاهد (بدون مصرف کود) به مقدار ۵/۷ تن در هکتار بدست آمد. تیمار کود شیمیایی تعداد گل در بوته را ۱۴۳% و تیمار ورمی کمپوست ۱۲۹% در مقایسه با شاهد افزایش دادند. با توجه به نتایج این تحقیق استفاده از کود شیمیایی و آلی بر عملکرد گوجه فرنگی بسیار مهم و تاثیرگذار بود.

بر اساس نتایج صالحی و همکاران کاربرد همزمان کود آلی (هیومی پتاس) و کود شیمیایی (سولفات پتاسیم) موجب افزایش کیفیت ظاهری گیاه شب بو گردید. از اینرو استفاده همزمان از این دو کود علاوه بر افزایش بازاپسندی نقش به سزایی هم در کشاورزی پایدار ایفا می­ کند.